Παρασκευή 24 Φεβρουαρίου 2017

Ερωτήσεις και απαντήσεις για ζώα

Ερωτήσεις:


*Ισχύει ότι οι κατσαρίδες θα μπορούσαν να επιβιώσουν μιας πυρηνικής καταστροφής;
*Τα ζώα διαθέτουν αίσθηση του ρυθμού;
*Τα σαλιγκάρια μπορούν να κινηθούν προς τα πίσω;
*Γιατί ο δυνατός αέρας φαίνεται να τρελαίνει τους σκύλους και τα άλογα;
*Μπορούν οι γάτες και οι σκύλοι να ζήσουν χωρίς να τρώνε κρέας;
*Γιατί οι αράχνες δεν παγιδεύονται στον ιστό τους;
*Γιατί τα ψάρια δεν κολυμπούν προς τα πίσω;
*Τα ζώα χρησιμοποιούν όπλα για να κυνηγούν;
*Ποιο είναι το μεγαλύτερο φίδι στον κόσμο;
*Πώς επικοινωνούν οι μέλισσες;

Απαντήσεις:...

Ισχύει ότι οι κατσαρίδες θα μπορούσαν να επιβιώσουν μιας πυρηνικής καταστροφής;

Σίγουρα όχι, για δύο σημαντικούς λόγους.


Κατ’ αρχάς η φήμη που έχει κυκλοφορήσει περί ανθεκτικότητας των κατσαρίδων είναι υπερβολική. Είναι γεγονός ότι οι κατσαρίδες αντέχουν περισσότερο από τους ανθρώπους, αλλά αυτό συμβαίνει με όλα τα έντομα. Το απλούστερο σώμα τους και το πολύ μικρότερο προσδόκιμο ζωής τους εκ των πραγμάτων τις καθιστά λιγότερο ευάλωτες, ωστόσο η θανατηφόρος δόση ραδιενεργούς ακτινοβολίας για μια κατσαρίδα είναι μόλις έξι με δεκαπέντε φορές μεγαλύτερη από την ανθρώπινη. Εξαίρεση στον κόσμο των εντόμων αποτελεί η σφήκα Habrobracon, η οποία μπορεί να αντέξει 180 φορές περισσότερη ραδιενεργό ακτινοβολία από έναν άνθρωπο.

Κατά δεύτερον, τα είδη της κατσαρίδας που συναντάμε είναι αυτά που έχουν προσαρμοστεί να ζουν στο περιβάλλον του ανθρώπου. Έτσι, σε περίπτωση που εμείς αφανιστούμε από μια ατομική βόμβα, για ένα χρονικό διάστημα οι κατσαρίδες θα πολλαπλασιαστούν απότομα, ευνοούμενες από την περίσσεια τροφής, αλλά κατόπιν ο πληθυσμός τους θα μειωθεί δραματικά. Ίσως να μην εξαφανιστούν εντελώς, αλλά σίγουρα δε θα έχουν καλύτερη τύχη από οποιαδήποτε άλλα έντομα.


Τα ζώα διαθέτουν αίσθηση του ρυθμού;
 
Πολλά από τα ζώα παράγουν κανονικούς ήχους ή κινήσεις ως μέρος της επικοινωνίας τους ή του ζευγαρώματος, όμως αυτές είναι στην πλειονότητά τους συμπεριφορές που δεν έχουν γνήσιο ρυθμό.


Παρ’ όλα αυτά η διάσημη Ταϊλανδέζικη Ορχήστρα Ελεφάντων αποδεικνύει ότι οι ελέφαντες μπορούν να εκπαιδευτούν ώστε να χτυπούν διαφορετικούς ρυθμούς κρουστών χωρίς εξωτερική συγχρονιστική καθοδήγηση. Έτσι ορισμένα ζώα έχουν μια εγγενή αίσθηση του ρυθμού ή μπορούν να την αποκτήσουν με την εξάσκηση.


Τα σαλιγκάρια μπορούν να κινηθούν προς τα πίσω;

Όχι.

Τα σαλιγκάρια και οι γυμνοσάλιαγκες κινούνται χάρη στη διαδοχική συστολή μικροσκοπικών μυών που βρίσκονται στο πόδι τους, οι οποίοι τους δίνουν ώθηση προς τα μπροστά. Δεδομένου ότι διαθέτουν ένα εξαιρετικά απλό νευρικό σύστημα, δεν υπάρχει κανένας μηχανισμός που να μπορεί να αντιστρέψει τη φορά της κίνησής τους.

Εξάλλου, η βλέννα τους εκκρίνεται από αδένες που βρίσκονται στο μπροστινό μέρος του ποδιού. Αν, λοιπόν, μπορούσαν να... βάλουν όπισθεν, θα ήταν αναγκασμένα να συρθούν πάνω σε ξηρές επιφάνειες και το πόδι τους θα τραυματιζόταν από την τριβή.

Ούτως ή άλλως τα μαλάκια δεν έχουν ανάγκη την οπίσθια κίνηση. Αν χάσουν το δρόμο τους, είναι τόσο ευέλικτα, που μπορούν να κάνουν αμέσως αναστροφή και να γυρίσουν πίσω!



Γιατί ο δυνατός αέρας φαίνεται να τρελαίνει τους σκύλους και τα άλογα;

Παρ’ όλο που και τα δύο ζώα γίνονται συνήθως πιο νευρικά όταν φυσάει, η εξήγηση είναι διαφορετική για το καθένα.

Οι σκύλοι φαίνεται να απολαμβάνουν τον άνεμο και γίνονται πιο παιχνιδιάρικοι και δραστήριοι, ενώ τα άλογα συμπεριφέρονται σαν να φοβούνται και εκδηλώνουν πείσμα ή δειλία. Αυτή ίσως να είναι η διαφορά μεταξύ του θηρευτή και του θηράματος: ο δυνατός άνεμος μεταφέρει από μακριά τις οσμές, θέτοντας έτσι το άλογο σε κίνδυνο αλλά βοηθώντας το σκύλο να εντοπίσει τη λεία του. Ωστόσο, το άλογο αρχίζει να τρέχει, με κίνδυνο να κατευθυνθεί προς το σημείο όπου βρίσκεται ο εχθρός του. Μια πιθανή εξήγηση; Το σφύριγμα του ανέμου στα αφτιά του ενδεχομένως να περιορίζει την αντιληπτική ικανότητά του, οδηγώντας το σε σπασμωδικές αντιδράσεις και καθιστώντας το πιο ευάλωτο στο θηρευτή.



Μπορούν οι γάτες και οι σκύλοι να ζήσουν χωρίς να τρώνε κρέας;

Οι σκύλοι θα μπορούσαν να γίνουν... χορτοφάγοι, αλλά οι γάτες έχουν ανάγκη το κρέας ή τουλάχιστον αρκετά από τα συστατικά του.

Δύο από αυτά είναι το αμινοξύ ταυρίνη, που δεν υπάρχει στα φυτά, και η βιταμίνη Α, την οποία οι σκύλοι μπορούν να συνθέσουν από καροτενοειδή των φυτών αλλά οι γάτες προσλαμβάνουν μόνο από το κρέας. Επίσης, οι γάτες είναι ευάλωτες στην έλλειψη του αμινοξέος αργινίνη, το οποίο παίρνουν μόνο μέσα από το –υψηλό σε πρωτεΐνες– κρέας. Αν, λοιπόν, είστε χορτοφάγος και έχετε σκύλο, μπορείτε να προσαρμόσετε τη διατροφή του στη δική σας. Αν όμως έχετε γάτα, συμβιβαστείτε με το γεγονός ότι είναι σαρκοφάγο ζώο!


Γιατί οι αράχνες δεν παγιδεύονται στον ιστό τους;

Ο ιστός της αράχνης μοιάζει με τροχό ποδηλάτου, με το εξωτερικό στεφάνι και τις ακτίνες του, αλλά έχει επίσης και μια έλικα, η οποία ξεκινάει από το κέντρο και φτάνει μέχρι την άκρη.


Αυτή η έλικα είναι η μοναδική που καλύπτεται με κόλλα, δεδομένου ότι οι ακτίνες και το εξωτερικό στεφάνι είναι φτιαγμένα από στεγνό μετάξι. Η αράχνη, ενώ κινείται, αποφεύγει γενικά να έρχεται σε επαφή με τον ιστό της και ειδικά τα κολλώδη μέρη του, ενώ παράλληλα καθαρίζει διαρκώς τα πόδια της από το μετάξι και την κόλλα. Σύμφωνα με μια θεωρία, μάλιστα, κάποια είδη της ενδεχομένως να εκκρίνουν έλαια με τα οποία λιπαίνουν τα άκρα τους προστατεύοντάς τα ακόμη καλύτερα από τις κολλώδεις ουσίες.



Γιατί τα ψάρια δεν κολυμπούν προς τα πίσω;

Οι γρήγοροι «κολυμβητές», όπως ο τόνος, μετακινούνται συστέλλοντας εναλλάξ τους μυς στα δύο πλευρά τους. Έτσι, παράγουν ένα «ωστικό» κύμα κατά μήκος του σώματός τους, που σπρώχνει το νερό τόσο από τα πλάγια όσο και από το πίσω μέρος του. Οι δύο αντίθετες δυνάμεις που ασκούν τα πλευρά αλληλοακυρώνονται, οπότε μένει η ώθηση που τους δίνει το πίσω μέρος τους, η οποία τα σπρώχνει μπροστά.

Ο μόνος τρόπος με τον οποίο θα μπορούσε ένα ψάρι να κάνει... όπισθεν θα ήταν ένα «ωστικό» κύμα με αντίθετη κατεύθυνση, δηλαδή από την ουρά προς τη μύτη. Από τη στιγμή όμως που το μπροστινό μέρος ενός ψαριού είναι μυτερό και έχει αεροδυναμικό σχήμα, αυτή η δύναμη δεν είναι τόσο έντονη. Εξάλλου, το μπροστινό μέρος του σώματος ενός ψαριού δεν είναι τόσο ευέλικτο όσο το πίσω, οπότε και το «ωστικό» κύμα που θα μπορούσε να δημιουργήσει θα ήταν πολύ μικρότερο.

Βέβαια, τα ψάρια μετακινούνται και με έναν άλλο τρόπο: χρησιμοποιώντας τα πτερύγιά τους σαν κουπιά. Έτσι δεν κολυμπούν τόσο γρήγορα, αλλά μπορούν να κάνουν ευκολότερα μανούβρες. Δεν είναι λοιπόν τυχαίο το γεγονός ότι είδη που ζουν σε οικοσυστήματα με πολλά εμπόδια, όπως κοραλλιογενείς υφάλους, χρησιμοποιούν σχεδόν αποκλειστικά τα πτερύγιά τους για να μετακινούνται, ενώ μερικά από αυτά μπορούν ακόμη και να κολυμπήσουν προς τα πίσω.

Στην πραγματικότητα, τα μόνα ψάρια που δεν μπορούν καθόλου να κολυμπήσουν προς τα πίσω είναι όσα δεν έχουν νυκτική κύστη (μια «φούσκα» που βοηθά στην κολύμβηση), όπως οι καρχαρίες. Αυτά δε βουλιάζουν χάρη στην ώθηση που δίνει η διαρκής κίνηση του νερού στα θωρακικά πτερύγιά τους.


Τα ζώα χρησιμοποιούν όπλα για να κυνηγούν;


Μέχρι τώρα, σχετικές μελέτες είχαν δείξει ότι κάποια είδη πιθήκων –μεταξύ των οποίων οι χιμπαντζήδες, οι γορίλλες και οι ουραγκοτάγκοι– χρησιμοποιούν εργαλεία για να σπάνε τους καρπούς και να πιάνουν τερμίτες. Πρόσφατα όμως παρατηρήθηκε η χρήση ενός πιο εξελιγμένου όπλου για κυνήγι.

Οι ερευνητές Jill Pruetz και Paco Bertolani από το Πανεπιστήμιο της Αϊόβα παρατήρησαν τους χιμπαντζήδες που ζουν στη σαβάνα της νοτιοανατολικής Σενεγάλης. Καθώς δεν πρόκειται για ένα συνηθισμένο φυσικό περιβάλλον για αυτό το είδος πιθήκων, οι θηλυκοί χιμπαντζήδες έχουν επινοήσει καινούριους τρόπους για να βρίσκουν την τροφή τους. Η μελέτη, που δημοσιεύτηκε στο επιστημονικό περιοδικό Current Biology έδειξε ότι χρησιμοποιούν δόρατα, τα οποία φτιάχνουν από κλαδιά δέντρων και τα ακονίζουν με τα δόντια τους, για να καμακώσουν τους γαλάγους μέσα στις φωλιές τους (ο γαλάγος είναι ένα μικρό ζώο που ανήκει στα πρωτεύοντα). Οι χιμπαντζήδες κατεβαίνουν από τα δέντρα για να αναζητήσουν τροφή και κατά την περίοδο που έχει μεγάλη ζέστη βρίσκουν καταφύγιο στις σπηλιές. Όπως πιστεύουμε ότι έκαναν και οι πρώτοι ανθρωπίδες πριν από περίπου 6 εκατομμύρια χρόνια...


Ποιο είναι το μεγαλύτερο φίδι στον κόσμο;
 
Ο βασιλικός πίθων έχει μήκος 10,5 μέτρα και θεωρείται το μεγαλύτερο φίδι στον κόσμο. Ζει στη Μαλαϊκή χερσόνησο, στην Μπούρμαν, στην Ινδοκίνα και στις Φιλιππίνες.

Το δεύτερο κατά σειρά είναι ο ανακόντας. Ζει στις τροπικές χώρες της Νοτίου Αμερικής και φτάνει τα 7,5 μέτρα. Ακολουθεί ο πίθων της Ινδίας, που φτάνει τα 6,5 έως 7,5 μέτρα. Ο πίθων των αφρικανικών βράχων έχει περίπου το ίδιο μήκος. Ο αδαμαντόστικτος πίθων της Αυστραλίας και της Ν. Γουινέας συχνά φτάνει τα 6 έως 6,30 μέτρα. Ακολουθεί ένα φίδι που για κάποιο λόγο πολλοί πιστεύουν λανθασμένα ότι είναι το μεγαλύτερο στον κόσμο. Είναι ο βόας ο συσφιγκτήρας και το μέγιστο μήκος που μπορεί να φτάσει είναι τα 4,80 μέτρα. Αυτό το απειλητικό ζώο έχει πατρίδα του το Νέο Μεξικό, την Κεντρική και τη Νότια Αμερική. Η βασιλική κόμπρα, ένα άλλο μέλος της οικογένειας των φιδιών, φτάνει τα 5,40 μέτρα. Τέλος, στις ΗΠΑ συναντάμε τον ανατολικό αδαμαντόστικο κροταλία που φτάνει σε μήκος 2 μέτρων.


Πώς επικοινωνούν οι μέλισσες;
 
Η γλώσσα των μελισσών είναι γλώσσα αρωμάτων και χορού.

Όταν η μέλισσα έχει ανακαλύψει νέκταρ ή γύρη και επιστρέφει στην κυψέλη, αρχίζει να χορεύει, κάνοντας διαρκώς μικρούς κύκλους στον αέρα. Ο χορός διεγείρει τις άλλες μέλισσες και τους λέει ότι η μέλισσα που χορεύει ανακάλυψε νέκταρ ή γύρη. Οι άλλες μέλισσες αντιλαμβάνονται το άρωμα της μέλισσας που επέστρεψε, τι έχει βρει, με αποτέλεσμα να γνωρίζουν τι να αναζητήσουν. Αν η μέλισσα χορεύει ζωηρά, αυτό σημαίνει ότι είναι διαθέσιμη πολλή τροφή και όλο και περισσότερες μέλισσες εξάπτονται και θέλουν να βγουν να την αναζητήσουν. Όλα αυτά συμβαίνουν όταν τα άνθη βρίσκονται σε ακτίνα εκατό μέτρων από την κυψέλη. Όταν η μέλισσα βρίσκει άνθη με τροφή πιο μακριά, επιστρέφοντας εκτελεί άλλο είδος χορού. Αυτή τη φορά αντί να κάνει κύκλους, χορεύει με την ουρά της. Σχηματίζει ένα οκτώ, ενώνοντας δύο κύκλους με ευθεία γραμμή, ενώ ταυτόχρονα κουνά το υπογάστριο ή την κοιλιά της. Εκτός από τις υπόλοιπες πληροφορίες, ο χορός της ουράς πληροφορεί τις συναδέλφους της πόσο μακριά να πάνε και προς ποια κατεύθυνση να πετάξουν. Ο αριθμός των στροφών ανά λεπτό δείχνει την απόσταση. Όσο πιο μακριά, τόσο λιγότερα οκτάρια σχηματίζει. Για παράδειγμα, έντεκα στροφές το λεπτό σημαίνουν απόσταση 2.100 μέτρων. Η γραμμή που σχηματίζουν οι μέλισσες μεταξύ των δύο βρόγχων του οκτώ δίνουν την ακριβή κατεύθυνση προς την οποία βρίσκονται τα άνθη. Μάλιστα, σχηματίζουν αυτή τη γραμμή σε σχέση με τη θέση του Ήλιου στον ουρανό, ώστε οι υπόλοιπες να είναι σε θέση να ξεκινήσουν υπό σωστή γωνία αμέσως.

0 σχόλια:

Δημοσίευση σχολίου