Από πού χάθηκαν ένα εκατομμύριο θέσεις εργασίας;

Τα στοιχεία απασχόλησης και ανεργίας του β' τριμήνου 2013, που μόλις δημοσιεύθηκαν, δίνουν την εικόνα κατάρρευσης της απασχόλησης κατά την πενταετία 2008-2013.

Η απασχόληση μειώθηκε σχεδόν κατά ένα εκατομμύριο...
(από 4.582,5 χιλιάδες σε 3.632,2 χιλιάδες) και η ανεργία αυξήθηκε αναλόγως κατά ένα εκατομμύριο (από 357,1 χιλιάδες σε 1.350,4 χιλιάδες), με αποτέλεσμα η ανεργία να αυξηθεί από 7,2% σε 27,1%.

Πού χάθηκαν αυτές οι ένα εκατομμύριο θέσεις εργασίας κατά την πενταετία 2008-2013; Χάθηκαν 227.000 στις κατασκευές, σχεδόν 200.000 στη μεταποίηση, 176.000 στο εμπόριο, 60.000 στα ξενοδοχεία και την εστίαση, 38,5.000 στην εκπαίδευση, σχεδόν 35.000 στις μεταφορές, σχεδόν 25.000 στη γεωργία, κ.ο.κ. Όλοι οι κλάδοι «συνέβαλαν», άλλοι λιγότερο και άλλοι περισσότερο. Μικρότεροι και «ένδοξοι» κλάδοι όπως π.χ. ο κλάδος διαχείρισης ακίνητης περιουσίας «κατέρρευσαν» κατά 75%.

Ήδη από τα πρώτα στάδια της κατάρρευσης αυτό που δεν έγινε κατανοητό, και γι' αυτό δεν υπήρξε ορθός προσανατολισμός, σχέδιο και αποτελεσματική πολιτική απασχόλησης είναι ότι οι περισσότερες από τις χαμένες θέσεις εργασίας δεν ήταν και δεν είναι δυνατόν να ανακτηθούν, γιατί δεν ήταν βιώσιμες. Αυτοί που τις «έχασαν» αν είναι να τις «ξαναβρούν» θα πρέπει να τις «ξαναβρούν» σε άλλους κλάδους και, σε αρκετές περιπτώσεις, με άλλες ειδικότητες. Κι αυτό δεν γίνεται αυτόματα: χρειάζονται αποτελεσματικές και μακρόπνοες πολιτικές απασχόλησης.

Δεν είναι εύκολο η ελληνική οικονομία να δημιουργήσει τα επόμενα πέντε χρόνια ένα εκατομμύριο θέσεις εργασίας για να καλύψει αυτές που έχασε την προηγούμενη πενταετία. Πρέπει όμως να το προσπαθήσει και να κινηθεί προς αυτήν την κατεύθυνση. Και γι' αυτό, μόνο ένας τρόπος υπάρχει: η αύξηση της δυναμικότητας και του μεγέθους του Τομέα Διεθνώς Εμπορευσίμων (ΤΔΕ) της εγχώριας οικονομίας, διότι για κάθε μία μονάδα του ΑΕΠ που θα αυξάνεται ο ΤΔΕ, το ΑΕΠ θα αυξάνει άλλες δυόμισι με τρεις μονάδες.

Εάν δημιουργηθούν 375.000 νέες θέσεις εργασίας στον ΤΔΕ θα δημιουργήσουν, δευτερογενώς, άλλο ένα εκατομμύριο στον ΤΔΜΕ και θα ελαχιστοποιήσουν τη στρατοσφαιρική σημερινή ανεργία. Για να συμβεί, όμως, ένα τέτοιο «θαύμα» χρειάζεται σχέδιο, πολύ προσπάθεια και πολύς χρόνος. Ώστε να μεταφερθούν πόροι, και ανθρώπινοι πόροι, από τον τομέα της κατανάλωσης, ο οποίος «κατέρρευσε» παταγωδώς, στον τομέα της εγχώριας παραγωγής διεθνώς εμπορευσίμων και ανταγωνιστικών προϊόντων και υπηρεσιών.

Εν τω μεταξύ όμως πρέπει να αντιμετωπισθεί, με συμβατικά και εξωσυμβατικά μέσα, το συνταρακτικό απόθεμα μακροχρόνιας ανεργίας που κρύβει η σημερινή «μεγάλη εικόνα». Οι μακροχρόνια άνεργοι (άνω των 12 μηνών) αυξήθηκαν μεταξύ 2008 και 2013 από 183,8 χιλιάδες σε 902 χιλιάδες. Το ποσοστό τους επί των ανέργων ανέβηκε από το ήδη υψηλότατο 51,5% σε 66,8%. Σημειωτέον, μάλιστα, ότι μεταξύ των μακροχρονίως ανέργων βρίσκονται το β' τρίμηνο του 2013 και 225,3 χιλιάδες που δηλώνουν άνεργοι για περίοδο άνω των 4 ετών.


Χρήστος Α. Ιωάννου